“Trostruka dvojka” – kalibar za vuka

U februaru se svake godine tradicionalno održavaju hajke na vukove a pitanje najsrećnijeg izbora puške i metka, u zavisnosti od vrste lova, tih dana je jedno od najčešće postavljanih lovačkih pitanja. Da li su za lov na vuka najbolje lovačke puške sa olučenim cijevima ili glatkocijevne ali sa odgovarajućim metkom tojest sa jedinačnim zrnom?  Postoji li karabinski “vučji” kalibar? Zanimljiv odgovor smo dobili od jednog lovca nešto zrelije generacije koji kaže da je “Zastavinim Mini Mauzerom” u preciznom kalibru .222 Remington odstrijelio dosta vukova ali da taj kalibar nije za svakoga i da traži iskusno i sigurno oko.

To je metak evropske oznake 5.7х43 Remington, poznat i kao .222 Remington Rimless (Rimless znači da je ovo metak bez ivice). Kod nas ga znaju i kao tipični srneći kalibar –  .222 Remington. Ovaj karabinski metak se zahvaljujući performansama dokazanim kroz višedecenijska iskustva lovaca na više kontinenata približio idealnom, mitskom „vučjem“ kalibru.

Majk Voker (Mike Walker), inženjer fabrike Remington.

Prvi put uveden 1950. godine, karabinski metak .222. Remington osmišljen je prvenstveno za odstrel kojota i vuka na udaljenosti do 200 metara. Metak .222 Remington razvio je čovjek po imenu Majk Voker (Mike Walker), inženjer iz fabrike Remington, a puška kojom je proizvođač metak uveo na tržište bila je Reminton Model 722, takođe Vokerova konstrukcija.  Proizvođač je pred svog inženjera postavio zahtjev za metkom centralnog paljenja malog kalibra bez ivice, namijenjenog kratkoj karabinskoj akciji, razantne trajektorije, čije će zrno od 3 grama na ustima cijevi imati brzinu od skoro 1000 metara u sekundi te na oko 200 metara imati visoke terminalno-balističke performanse. Majk Voker je u tome bez sumnje uspio. Tajna uspjeha ovog preciznog metka krila se u činjenici da su zahvaljujući razvoju koji je započet od nule izbjegnuti ograničavajući faktori koje sa sobom nosi modifikovanje već postojećih kalibara (sužavanje čaura itd). Inženjer Voker znao je šta radi pa tako čaura metka .222 Remington ima ugao ramena od 23 stepena i prilično dug vrat a to su samo neke od karakteristika koje balističari vide kao razlog za njegovu inherentnu, od samog starta ciljanu konstrukcionu preciznost. Kada se pojavio, .222 Remington bio je potpuno nov metak i drugi po redu karabinski metak centralnog paljenja razvijen za komercijalno tržište u ovom kalibru (5,6) sa čaurom bez ivice (prvi je bio metak .22 Newton).  U početku je uvedeno zrno mase 48 grena i nakon eksperimentisanja sa zrnom od 50 grena (3 grama) tanje košuljice ono je pokazalo najbolje rezultate i ustalilo se kao standardno.

U isto vrijeme sportska benčrest takmičenja bila su u povoju.  I lov na vuka i benčrest gađanje papirnih meta zahtijevali su preciznost, mali trzaj, veliku početnu brzinu i razantnu putanju pa se tu novouvedeni kalibar .222 Remingotn uskoro ustoličio kao neprikosnoven. Metak je vrlo brzo osvojio cijeli svijet i od svih metaka ovog kalibra je vjerovatno najrašireniji pa tako nema proizvođača koji ne proizvodi puške u ovom kalibru. Predviđen je za karabine sistema “Mauzer” a dovoljno je jak za lov srna do srednje udaljenosti, kao i druge za ovaj kalibar dozvoljene divljači na udaljenosti do 200 metara.

Sa početnom brzinom od 3200 stopa po sekundi (nešto preko 975 m/s) .222 Remington donio je veći domet od metka .22 Hornet i duži vijek puščane cijevi (samim tim duže očuvanu preciznost) nego što je to slučaj kod veoma brzog metka .220 Swift, poznatog po trošenju cijevi iz kojih se ispaljuje (zbog brzine trenja; .220 Swift je inače konstrukcija Vinčestera iz 1935. godine poznata i kao “najbrži metak svijeta” sa početnom brzinom od 1284 m/s kod najpotnetnije fabričke laboracije). Ranih 1950-ih godina precizna puška Remington ili Sako u kalibru .222 Remington bila je zaista pun pogodak a uz kvalitetnu optiku ova je kombinacija bila u stanju da postiže grupe od pola minuta ugla (0.5MOA) ako je strijelac znalački sam punio svoju municiju.  Puške u ovom kalibru bile su i još jesu popularne među damama lovcima i omladinom zbog blagog trzaja.

.222 Remington najbolje se pokazao u lovu na divljač težine do 40kg  (60 kg bio bi maksimum za ovaj kalibar). Većina lovno-balističkih stručnjaka kalibar .222 Remington smatra donjom dopuštenom granicom energije za lov srneće divljač ali nije mali broj ni onih koji upravo ovaj metak preporučuju za lov na vuka. Mnogi su lovci zadovoljni ovim kalibrom mada se žale da im je veliki broj korektno pogođene srneće divljači (osim pogotka u glavu ili kičmu) imao prosječan bijeg 30 m. Oštećenje mesa, u poređenju sa srednjim kalibrima je skoro zanemarivo. Pri idealno plasiranom pogotku zrno sa djelimičnom košuljicom  mase 3,56 g, početne brzine 920 m/s, energije 1118 džula na 100 m, ispaljeno iz cijevi dužine 61 cm pravi prostrelnu ranu prsnog koša srndaća; prolazi kroz pluća, ostavlja iza sebe strijelni kanal, otvara sa suprotne strane izlaznu ranu promjera oko 3 cm i stvara krvni podliv. Divljač kratko odskoči s mjesta nastrela i umire u grčevima. Premda lovački metak .222 Remington pati od istih ograničenja na malim i srednjim udaljenostima kao i druga municija centralnog paljenja u ovom kalibru pri lovu na nešto težu divljač (do 60 kg), on je sposoban da ta ograničenja uspješno premosti svojom preciznošću i američki balističari preporučuju plasiranje hica u jednu od tri tačke. Radi se o tome da većina konvencionalnih lovačkih projektila ovog kalibra (zrna velike brzine) pri ulasku u tkivo iza sebe formiraju širok ali kratak strelni kanal (pulsirajuću ili temporalnu šupljinu, kavernu) koji se brzo zbog gubitka energije zrna skuplja nakon pređenog puta zrna od 15-ak centimetara. Zato je važno plasirati precizan hitac u tri vitalne tačke. Pogodak u spoj kičme i lobanje je najefikasniji – tu divljač sigurno pada u vatri. Spoj vrata i grudnog koša takođe kao i hitac plasiran odmah iza prednje noge pri čemu je izbjegnut pogodak u kost. Sve drugo rezultira raspadanjem projektila i širokom, plitkom ranom. Dugo vremena .222 Remington na glasu je kao idealno odmjeren i vrlo precizan kalibar za divljač veličine vuka iz prostog razloga jer je taj metak u vrijeme nastanka, kao potpuno nova konstrukcija, predstavljao ubitačnu kombinaciju visoke početne brzine, malog kalibra i pažljivo odabrane mase zrna uz vrlo blag trzaj i razantnu putanju.  Treba reći i da .222 Remington proizvodi minimalne oscilacije cijevi u kolijevci kundaka (bedingu) pa je i to jedna od tajni njegove preciznosti. Dugo miljenik iskusnijih lovaca i sportskih strijelaca koji sami pune municiju, od milošte prozvan “trostruka dvojka”, .222 Remington je u protkelih 70 godina nebrojeno puta dokazao odlične performanse, postizao i dugo držao rekorde u najužim grupama ali i poslužio kao polazna osnova čuvenom dizajneru oružja Judžinu Stoneru da razvije metak 223. Remington (5.56x45NATO) pa je i po tome ušao u legendu.

Piše: Draško Dragosavljević

Scroll to Top